Kaedah I'rab Dalam Ilmu Nahwu
Kaedah i'rab ini perlu untuk dihafal dan dipahami oleh orang yang hendak belajar ilmu nahwu, karena kaedah i'rab adalah hal dasar dari ilmu nahwu itu sendiri dalam mengartikan atau memberi makna dari kitab-kitab bahasa kitab atau sering disebut kitab kuning. Berikut kaedah i'rab dalam bahasa Aceh yang sering dihafalkan oleh para santri di pesantren-pesantren :
========================================================================
Bermula keu Mubtada oh geu i'rab
Meunye itu wahe teungku jeut keu khabar
Oleh ngen Lah jeut keu Fa'e wahee rakan
Naeb Fa'e ngon Mafu-oi geukheun Akan
Geusifeut Yang geubadai Toh geuhai Pakri
Tamyez Apa mudhaf_ileh geukheun Begi
Pakon di Ba Min 'An pane ho di Ila
Pakri di Kaf di Lam pakon pat Fi a'la
Di awai In dijih lazem tanyong peusyarat
Idza Su-ilat dijih meuhat pajan masa
Jar majrur meunyo jatoh bak kemudian
Isem nakirah meuhat ghaleb geusifeut rijang
Jar majrur meunyo jatoh bak kemudian
Isem nakirah meuhat ghaleb geusifeut rijang
Jumlah fi'e meunyo jatoh bak kemudian
Isem makrifah meuhat ghaleb geuhal rijang
Jumlah fi'e meunyo jatoh bak kemudian
Isem makrifah meuhat ghaleb geuhal rijang
Jumlah nakirah lagei pi'e hai saudara
Hukom disinan meuhat ghaleb limong banja
Ziadah Ba nibak Fa'e beu takira
Miseu takheun Kafa Billaahi Syahida
Yang keudua bak maf'oi wahee kawom
Miseu takheun Wala Talquu Bi-Aidikum
Pi'e muta'addi geukheun oleh wahe rakan
Pie lazem geusebut lah beuna tafam
Tanda isem dijih lazem limong 'alamat
Khafadh tanwin nida ila dan musnad
Tanda pie dijih hase 4 alamat
Qad sin saufa 4 ngon ta yang sakinah
Tanda huruf alamat jih dijih hana
Syarat Inna 6 boh pangkat wahe akhy
Pertama phon diawal kalam sinan berhenti
Yang keudua kemudian Ala wahe teungku
Syarat keulhee dijih tentee kemudian Haisu
Syarat keupeut Qasam wahe kawom
Limong syarat dijih meuhat kemudian Qaulu
Teuma keunam dimasuk lam nibak khabar
Kakeuh habeh 'oh noe dilee bi sekedar
Hafai laju ngat mangat jeut kitab tapham
========================================================================
